Tierallalalie, tieralalala

"Jongens heb je 't al vernomen" Zo begint één van de wat oudere en niet meer zo in zwang zijnde sinterklaasliedjes. "Sinterklaas is aangekomen" is dan ook de derde zin, want tieralalalie, tieralalala de tweede. Een oude liedvorm die al door de troubadours in de 12e- eeuw, en vermoedelijk zelfs vroeger werd gebruikt. Ook de aanhef "Jongens heb je 't al vernomen" is er één als "Luyden al te gader!"of 't Franse "Oyez, oyez!" t best vertaald al "Hoort aan, hoort aan!" zoals het volk door de stadsomroeper en joglars is Occitanië werd toegeroepen als er iets noemenswaardigs moest worden verkondigd. 

Ik voel weer de noodzaak om een selectie uit de gedachten waarmee ik deze morgen wakker werd met jullie te delen. En van het één komt het ander, de gedachten verdringen elkaar om voorrang en probeer daar nog maar eens een samenhangend betoog van te maken. Ik ga een dappere poging wagen.

Sint Nicolaas

Zaterdag zat ik met tranen in mijn ogen te kijken naar de intocht van Sinterklaas in Vianen. De dag ervoor had ik "traditiegetrouw" op het sinterklaasjournaal vernomen dat het er alle schijn van had dat het er dit jaar wel eens niet van zou kunnen komen. Er was iets niet goed met Sinterklaas, de pieten waren niet op de juiste plek èn de bruggen in de buurt van Vianen konden niet open, of bleven juist open, waardoor er weer files ontstonden, waar de auto van de burgemeester in terecht was gekomen. Kortom er was weer een prachtig verhaal waardoor de spanning of het allemaal wel goed ging komen was opgebouwd. Gelukkig bracht een lieve fietsenmaker uitkomst, mochten de pieten fietsen lenen, was er een motoragent die de burgemeester uit de file kwam halen èn Sinterklaas werd op de pakjesboot op tijd waker gemaakt. 

Dit alles was op zich al genoeg om mij met tranen in mijn ogen voor de TV te kunnen zien zitten. Ik heb een lange historie met het sinterklaasfeest. Mijn vader speelde vroeger voor sinterklaas, ook voor ons. Weliswaar gauw even tussendoor omdat hij toch dat pak aan had om voor de kinderen van het woonwagenkamp "Driekoningenoord" de goedheilig man te gaan spelen. Later zou ik zelf een aantal jaren de hoofdpiet van Bavel worden met de eretitel "Trappedoelie". Dat mocht toen nog.

De laatste jaren was ik geen zwarte Piet meer, maar heb ik wel de rol van Sinterklaas nog heel wat jaren vertolkt. Ik was twee jaar geleden nog zelfs een soort mengvorm waarbij ik gedurende een sinter-kerst bingo langzaam van Sinterklaas in de kerstman transformeerde. Ja met mij kan je alle kanten op.

En beste lezer, maakt u zich geen zorgen, ik ga niet polariserend olie op het vuur gooien van de zwarte-pieten-discussie die we met zijn allen natuurlijk al heel lang zat zijn. Al wil ik, zoals degenen die mij een beetje kennen van me gewend zijn, best nog een verwoede poging doen om uit te leggen wat ik er van vind. Desnoods met het risico dat ik vrienden ga kwijt raken en voor discriminerend of zelfs racist zal worden  uitgemaakt. Dat neem ik graag voor lief. Ik heb toch al niet zoveel vrienden meer over om kwijt te raken èn ik vind het ook niet meer zo belangrijk om door iedereen leuk gevonden te worden.

Laten we eerst maar even naar dat mooie oude liedje luisteren om in de sfeer te komen.

Discriminatie, racisme en democratie

Ik zat dus met tranen in mijn ogen voor de TV tijdens de intocht van Sinterklaas. Niet alleen omdat ik momenteel een emotioneel wrak ben. Al ben ik dat wel. Daar zijn redenen genoeg voor. Discriminatie en racisme spelen daarbij op het moment een grote rol. Zie mijn voorgaande blogs. De situatie in de wereld in het algemeen, en die van ons kikkerlandje in het bijzonder maken mij regelmatig weemoedig. Verder is er nog de fysieke pijn. Ik heb weer open wonden op mijn enkels, mijn linker heup is versleten waardoor ik nu de pijn van bot op bot mag ervaren zolang ik niet voldoende ben afgevallen om een heup operatie mogelijk te maken. Tel daar de pijn van mijn hielspoor aan beide voeten, de artrose aan mijn ellenboog en schouder en de reuma pijn, die bij vochtig weer altijd heftiger is, bij op en je snapt dat ik ondanks het pijnstillersgebruik ook hierdoor zo nu en dan wat vochtigere ogen heb. O ja, en dan vergeet k nog de zogenaamde gezonde pijn; de spierpijn, want om af te vallen ben ik onder begeleiding van maar liefst twee fysiotherapeuten weer aan het sporten

Jaren lang heb ik zelf zitten denken over een grap en een plot voor het kinderprogramma in het kader van het Sint Nicolaas-feest. Om de kinderen van het dorp die ik mocht vermaken, terwijl de stoet van Sinterklaas nog door het dorp trok. Samen met de vaste Sinterklaas en de jeugd van "Jong Nederland" in samenwerking met de K.P.J. jongeren en het Sint-Nicolaas-comité werd alles in het werk gesteld om de dorpsjeugd een leuke middag te bezorgen. Het zelfde programma deden we dan ook nog bij het bedrijf waar de vaste Sinterklaas werkte en we deden tegen betaling ook nog huisbezoeken bij de welgestelde burgers van het dorp om daarmee de kas van "Jong Nederland" weer te spekken als tegenprestatie voor de inspanningen van de leden van "Jong Nederland." Over discriminatie gesproken; Om aan mijn onbedwingbare behoefte ooit een keer ergens bij te horen te voldoen, heb ik nog een poging gedaan om lid te worden van dat "Jong Nederland" maar tijdens de ontgroening die daar bij hoorde voelde ik me al zo ongemakkelijk en heb ik achteraf gezien iets te fysiek gereageerd op de pijn die daar klaarblijkelijk bij hoorde, waardoor deze ontgroening voortijdig werd afgebroken en ik dus ook nooit bij deze variant op de "Hitlerjugend" ben gaan horen. Tijdens die ontgroening moest ik in een stuk bos onder een boomstronk door proberen te kruipen die ze dan voor de grap op mij lieten neer vallen. Degenen die dat deden hebben aan den lijve mogen ondervinden dat ik het daar niet mee eens was. Zo werd ik ook nooit lid van de "Baden-Pauwell-jugend" zoals ik de verkennerij of scouting waar mijn ouders nog prominent van hadden deel uit gemaakt plagerig pleegde te noemen.

Een van de verworvenheden uit de huidige politiek hebben we te danken aan de oude Grieken en hun manier van vergaderen. Ik doel hiermee op het begrip democratie. In plaats van de macht van de sterkste, zoals het in de natuur vaak gaat, telt hier de kracht van de getallen. De meerderheid beslist.
Toch piept en kraakt dit systeem op het moment op allerlei manieren en niet in de laatste plaats omdat het merendeel van de meebeslissers misschien niet heel wijs is. Laat staan slim of andersom. En dan gaat het weer meer op een bavianen-kolonie lijken, om nog maar even aan mijn jeugd in het Brabantse dorpje Bavel te refereren, en zijn we weer terug bij af en geld het recht van de grootste schreeuwer dan wel de sterkste of degene met de scherpste tanden. Wie de laatste tijd het nieuws gevolgd heeft zal niet ontgaan zijn dat de jongste ontwikkelingen in de VS na de laatste verkiezingen niet rooskleurig zijn. Duitsland mag ook weer terug naar de stembus. Eveneens een zorgelijke ontwikkeling. En hier in Nederland is vrijdag op het nippertje een kabinetscrisis voorkomen. Degenen die nu een, in mijn ogen, zeer amateuristische poging doen om hun electoraal gewin om te zetten in beleid, hadden denk ik ook door dat nieuwe verkiezingen op dit moment niet in hun belang zouden zijn. Hetgeen ons land, op zijn zachtst gezegd, momenteel niet in rustiger vaarwater brengt en het vertrouwen van het electoraat is tanende. Een goede vriend verwoorde het onlangs zo: "Het zal waarschijnlijk nog eerst veel erger moeten worden voordat het weer de goede kant op kan gaan." Dit doet mij steeds vooral weer denken aan de teloorgang van het Romeinse rijk, maar men noemt mij dan ook een doemdenker. 

In de zwarte-pieten-discussie bleek de democratie ook geen heil te brengen. De argumenten van de beschaafde minderheid, die refereerde aan de historische waarden en de importantie van het in stand houden van tradities. Cultureel erfgoed waar een beschaving zijn identiteit aan ontleend, werden natuurlijk van tafel geveegd door mensen die, niet gehinderd door enige kennis van zaken de discriminatie-kaart trokken. De mensen van kleur die al eerder succes hadden met het trekken van deze kaart bleken erg hard te kunnen schreeuwen en overstemde al snel de inbindende weldenkenden. Toch bleek er ook nog een zeer mondig deel van de samenleving wel de strijd aan te willen gaan tegen dat wat we inmiddels "woke" zijn gaan noemen, maar die groep gebruikte dan wel de traditie als argument, maar kon het uiteindelijk ook niet erg goed uitleggen. Dat is ook best lastig als je niet bent behept met enig historisch besef. Probeer dan maar eens uit de doeken te doen dat de toenmalige bisschop van Mira in Constantinopel (Daar waar we het nu Turkije noemen)  het juist op nam voor zijn knechten, die hij een dienst bewees door hen hem te laten helpen en dat ze daardoor juist vrijheid kregen en status verwierven. Het was precies het tegenovergestelde van slavernij. Maar dat is niet uit te leggen aan de extremisten van Kick-Out-Zwarte-Piet die niet willen luisteren naar argumenten, maar zich bij voorbaat altijd aangevallen en gediscrimineerd voelen omdat zij er willens en wetens wel de slachtoffers van de slavernij in willen zien. 

In de media werd ook dit jaar weer duidelijk dat de samenleving dankbaar gebruik maakt van de privileges van de verrechtsende tendens en in sommige gemeenten als Dirksland en Groesbeek is men er trots op dat er "gewoon" weer zwarte Pieten zijn bij hun intocht. Dan hebben we nog de alternatieve sinterklaasfeesten op de Waddeneilanden die traditiegetrouw met mysteries en geheimhouding omhuld zijn . Op Vlieland heet dat Opkleden, op Terschelling Sunderum, op Schiermonnikoog wordt Klozum gevierd en op Ameland het beruchte Sunneklaas. Hier hadden we bij de NPO op Nederland 1 geen last van. hier waren de kinderen vrolijk en de roetveegpieten lijken volledig "geïntegreerd" en geaccepteerd. Misschien moest ik daar ook wel een beetje om huilen. En dan de nostalgie natuurlijk; Ik weet niet hoe de opvolgster van Diewertje Blok heet, maar ik vond wel dat ze het prima deed, al mis ik op dit soort dagen meneer Aart. Aart Staartjes, Piet Römer en Bram van der Vlugt zullen toch mijn Sinterklaas-iconen blijven. Hoogtepunten uit mijn actieve theaterleven zijn hierdoor voor mij de voorstellingen waarin ik met zowel Aart Staartjes als Bram van der Vlucht het podium heb mogen delen in het programma nachtgasten in ik meen de stadsschouwburg van Leiden en theater Bellevue te Amsterdam. Dat pakken ze me niet meer af..

O ja, we hadden het over dscriminatie; Van mijn Surinaamse vrienden heb ik in de tachtiger jaren van de vorige eeuw eigenlijk pas echt geleerd wat discriminatie is. Ik werd op school gepest omdat mijn zus verstandelijk gehandicapt was en mijn uit Suriname geadopteerde broertje een neger. In die tijd nog zelfs nikker genoemd door zowel de ouders van mijn medeleerlingen als deze pesters. Maar mijn Surinaamse vrienden, met wie ik vooral veel sportte, we trainden bij de zelfde judo-vereniging, spande de kroon. Hele lieve gastvrije mensen waar je altijd welkom was en een luisterend oor kon vinden èn wat te eten kon krijgen, maar als ze over "elkaar" begonnen  te roddelen was ik met stomheid geslagen. Alleen al de hoeveelheid scheldwoorden (of pejoratieve * neologismen) die zij hadden voor alle varianten van de multi-culturele melting-pot die Suriname was. Tegenwoordig hebben we het over mensen van kleur. De officiële benaming voor gemengdbloedige afstammelingen van Surinaamse ( of Antilaanse) negerslaven was creolen. Maar de stads-creolen keken neer op de bosland-creolen die het donkerdst getint waren, de hindoestanen werden "koelies" genoemd en waren, net als de chinezen, niet te vertrouwen, met name als het om geld ging. Blanke mensen waren bakra's.  * Een pejoratief is denigrerend en beledigend en kan verstopt zijn in schijnbaar normaal taalgebruik. Het doet mij altijd denken aan Nederlanders op de camping in het buitenland. Gezeten op hun kratjes bier hebben ze samen de grootste lol en zijn ze de beste vrienden tot ze weer terug in Nederland zijn want dan blijkt de één 010 en de ander 020 te zijn en bekogelen ze elkaar met stenen in en om het voetbalveld en bezigen ze een taalgebruik waar zelfs de boslandcreolen rode konen van zouden krijgen.

Tot slot dan nog maar een sinterklaasmopje: 
"Wat is de overeenkomst tussen Ajax, Feyenoord en Sinterklaas?"
"Ze zijn allemaal rood en wit en niemand gelooft er meer in."